​Đỗ Quang Em 

Danh họa Đỗ Quang Em – Bậc thầy hội họa tả thực Việt Nam

 

Đỗ Quang Em (1942 – 2021) là một trong những gương mặt lớn của mỹ thuật Việt Nam đương đại, được biết đến như bậc thầy của dòng tranh tả thực. Ông sinh ra tại Phan Rang, trong một gia đình có truyền thống nhiếp ảnh. Từ nhỏ, ông đã phụ giúp cha trong tiệm chụp hình, và chính sự gần gũi với ánh sáng, bóng tối cùng khung hình đã để lại ảnh hưởng sâu đậm, tạo nên phong cách hội họa độc đáo sau này.

 

Sau khi tốt nghiệp Trường Quốc gia Cao đẳng Mỹ thuật Gia Định năm 1965, ông cùng các bạn đồng nghiệp thành lập Hội Họa sĩ Trẻ – nơi quy tụ những tên tuổi mới mẻ, giàu nhiệt huyết của Sài Gòn thời bấy giờ. Bên cạnh sáng tác, ông còn giảng dạy hội họa tại chính ngôi trường này trong những năm 1973 – 1974, góp phần truyền lửa cho thế hệ sau.

 

Tranh của Đỗ Quang Em nổi bật với phong cách tả thực, có khi được gọi là cực thực (hyperrealism), thể hiện ở sự tỉ mỉ đến kinh ngạc trong từng chi tiết. Ông gần như chỉ vẽ trong một “phạm vi nhỏ hẹp” quanh đời sống: chân dung vợ, con, bạn bè và những tĩnh vật quen thuộc như ấm trà, chõng tre, đèn dầu, khăn lụa. Dù giới hạn đề tài, nhưng mỗi bức tranh lại mở ra một thế giới sâu thẳm, nơi ánh sáng và bóng tối đối thoại, tạo nên không khí tĩnh lặng, huyền bí, gợi sự chiêm nghiệm. Chính ánh sáng đã trở thành “ngôn ngữ” riêng biệt trong hội họa của ông.

 

Số lượng tác phẩm của Đỗ Quang Em không nhiều bởi sự kỹ lưỡng trong sáng tác, nhưng giá trị lại vô cùng lớn. Ông từng là họa sĩ Việt Nam có tranh bán với giá cao nhất trong thập niên 1990: bức *“Tôi và vợ tôi”* (1994) đạt mức 70.000 USD tại Mỹ, *“Ấm và tách trà”* (1995) được bán 50.000 USD tại Hong Kong. Tên tuổi của ông còn vang xa hơn khi năm 2000, Tổng thống Mỹ Bill Clinton đã nhắc đến ông như một minh chứng cho sức ảnh hưởng toàn cầu của nghệ thuật Việt Nam.

 

Trong gần sáu thập kỷ cống hiến, Đỗ Quang Em đã khẳng định chỗ đứng vững chắc trong nền mỹ thuật nước nhà. Ông không chạy theo thị trường, không đa dạng hóa phong cách, mà kiên định với con đường duy nhất: vẽ tả thực theo cách riêng của mình. Chính sự thủy chung ấy đã tạo nên một di sản nghệ thuật độc bản, ghi dấu ấn không thể thay thế trong lịch sử hội họa Việt Nam hiện đại.

 

Cái chết của ông năm 2021 khép lại hành trình sáng tác, nhưng những bức tranh thấm đẫm ánh sáng – bóng tối, tĩnh lặng – huyền bí vẫn còn ở lại, như minh chứng bất diệt về một tâm hồn nghệ sĩ lớn, trọn đời tận hiến cho cái đẹp.

 

​